4 นาทีแห่งชีวิต ช่วยคนหัวใจวายเฉียบพลัน

(เรียบเรียงโดย อพัชชา ทองสนิท และ กัญญาณัฐ อาศัย)

จากกรณีการเสียชีวิตของ “อาฉี เสียงหล่อ” อดีตตลกชื่อดัง เจ้าของวลี “บัดซบจริงๆ เลย” ซึ่งทางญาติของอาฉีให้สัมภาษณว่าก่อนเสียชีวิต อาฉีมีอาการเจ็บ แน่นหน้าอก ก่อนล้มหมดสติไป ซึ่งคาดว่าเป็นอาการของหัวใจวายหรือหัวใจล้มเหลวฉียบพลัน

โรคหัวใจวาย/หัวใจล้มเหลวเฉียบพลัน

เป็นภาวะที่หัวใจหยุดทำงาน หยุดบีบตัวส่งเลือดไปเลี้ยงอวัยวะต่างๆ อย่างเฉียบพลัน เนื่องจากหลอดเลือดหัวใจเกิดอุดตัน ทำให้เลือดไม่สามารถไหลไปเลี้ยงกล้ามเนื้อหัวใจได้

ข้อมูลจากกระทรวงสาธารณสุขระบุว่า แต่ละปีมีคนไทยเสียชีวิตจากภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันกว่า 54,000 คน หรือเฉลี่ยแล้วเท่ากับเสียชีวิตประมาณ 6 คน ทุกๆ 1 ชั่วโมง

เว็บไซต์ศูนย์หัวใจสิริกิติ์ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ม.ขอนแก่น ระบุว่า “หากพบคนที่หัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน เรามีเวลาเพียงแค่ 4 นาทีเท่านั้น ที่จะช่วยชีวิตผู้ป่วยด้วยการทำ CPR (ปั๊มหัวใจผายปอดกู้ชีพ) เพราะทันทีที่หัวใจหยุดทำงาน เลือดจะไม่ถูกสูบฉีดไปเลี้ยงสมองทำให้สมองตายเนื่องจากขาดเลือดและออกซิเจน”

ทั้งนี้ โดยปกติก่อนจะเกิดอาการหัวใจวาย จะมีอาการเบื้องต้นเป็นการแจ้งเตือนให้ได้ระวังตัวเอาไว้ก่อน คือ

​

8 อาการก่อนเกิดหัวใจวายหรือหัวใจล้มเหลว

1. มีอาการแน่นหน้าอกตรงกลางจนต้องหยุดเดิน
2. มีเหงื่อแตก ใจสั่น ใจหวิว
3. หน้ามืดคล้ายจะวูบเป็นลม มึนศีรษะ เวียนศีรษะ
4. หายใจไม่อิ่ม หายใจไม่สุด หายใจไม่เต็มปอด หายใจไม่ออก
5. ปวดแน่นหน้าอกและร้าวไปไหล่ซ้าย สะบักซ้าย หรือร้าวขึ้นกราม
6. เหนื่อย หอบ นอนราบไม่ได้
7. ปวดจุกหรือแน่นใต้ลิ้นปี่ ปวดแสบปวดร้อนใต้ลิ้นปี่
8. อึดอัดทับกลางอก เหมือนมีของหนักมาวางทับ

วิธีช่วยเหลือและการปฐมพยาบาลเบื้องต้น

1. เมื่อพบคนหมดสติ ให้ตบไหล่พร้อมเรียกเพื่อปลุกให้ตื่น
2. ถ้าผู้ป่วยไม่รู้สึกตัว รีบตะโกนขอความช่วยเหลือและโทรแจ้ง 1669 (สถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ)
3. เช็กดูว่าผู้ป่วยหัวใจหยุดเต้นหรือไม่ โดยเอาหูแตะบริเวณจมูกของคนไข้ สังเกตที่หน้าอก หากหน้าอกคนไข้ไม่ขยับ หน้าท้องไม่กระเพื่อม แสดงว่าหยุดหายใจให้ปั๊มหัวใจทันที
4. สำหรับการปั๊มหัวใจ ให้ปั๊ม 100-120 ครั้งต่อนาที ปั๊มต่อเนื่องนาน 2 นาที แล้วสลับคนปั๊ม ควรปั๊มไปเรื่อยๆ จนกว่าทีมกู้ภัยจะมาถึง
5. ในขณะเดียวกัน ถ้าในสถานที่เกิดเหตุมีเครื่อง AED (เครื่องกระตุกไฟฟ้าหัวใจ) ให้รีบนำมาช่วยผู้ป่วยให้เร็วที่สุด
6. ส่วนวิธีการใช้เครื่อง AED นั้น ให้กดปุ่มเปิดเครื่อง แปะแผ่นนำไฟฟ้าในตำแหน่งที่ลูกศรบอก จากนั้นทำตามที่เครื่องสั่งระหว่างรอทีมกู้ภัย ถ้าทำ CPR พร้อมกับใช้เครื่อง AED สามารถเพิ่มโอกาสรอดชีวิตได้ถึง 10 เท่า

แต่อย่างไรก็ตาม หากพบผู้ป่วยที่มีอาการหมดสติหรือมีปัญหาในการหายใจ ผู้ที่อยู่ในเหตุการณ์ควรรักษาสติ อย่าตื่นตระหนกจนไม่สามารถช่วยเหลือได้ ควรรีบให้การปฐมพยาบาลเบื้องต้น พร้อมทั้งรีบติดต่อขอความช่วยเหลือจากหน่วยกู้ชีพหรือโรงพยาบาลบริเวณใกล้เคียงโดยเร็วที่สุด เพราะการช่วยเหลือที่ทันท่วงทีจะเพิ่มโอกาสในการรอดชีวิตของผู้ป่วยได้มากขึ้น

ที่มา: โรงพยาบาลนครธน, ศูนย์หัวใจสิริกิติ์ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ, โรงพยาบาลจุฬารัตน์ 9 แอร์พอร์ต